จิตเกิด-ดับ เพียงแค่ดีดนิ้ว แสนโกฏิครั้ง จะตามดูจิตได้อย่างไร

พระอาจารย์สุรพจน์ สัทธาธิโก ::

ในการอธิบาย ในพระไตรปิฎก พระพุทธเจ้าตรัสโดยวิสัยของพระพุทธเจ้า ในการรับรู้ของพระพุทธเจ้า และอธิบายให้พระสารีบุตร ซึ่งเป็นพระอรหันต์ฟัง ในหนึ่งวินาที มันเกิดดับไปเป็นล้านล้านครั้ง

พระพุทธเจ้าตรัสว่า จิตละเอียดอ่อน เห็นได้แสนยาก
สังเกตดูว่า เวลาเราดูจิต บางคนมันไม่เต้นตุ้บๆ มันเต้นวุ้บๆๆๆๆ ต่อเนื่องกันเป็นเหมือนคบื่นที่ละเอียดมากๆ เหมือนจับเข็มวินาที ในวินาทีก็มี 1/10 วินาที  เห็นหยาบก็จับหยาบไปก่อน

การที่เรากำหนดรู้ ตามเห็นอารมณ์ในปัจจุบันขณะ แค่ขณะนึงๆก็เพียพอที่จะให้เห็นอนัตตาแล้ว เห็นความไม่เที่ยงแล้ว

พระพุทธเจ้าตรัสว่า ให้ตามรักษาจิตไปทุกขณะ
"ขณะ" เป็นอย่างไร ? ตุ้บๆนึงก็เป็นขณะ ตามเห็นอารมณ์ในปัจจุบัน

พระพุทธเจ้าตรัสไว้ในมหาสติปัฏฐานสูตร ก็บอกแล้วว่า ให้เห็นความเกิดขึ้นและเสื่อมไป

ดังนั้น เราก็อยู่กับปัจจุบัน และเห็นการเกิดขึ้นและเสื่อมไปอยู่ทุกขณะ แตกดับไปอยู่ทุกขณะ

พระพุทธเจ้าตรัสว่า "ยึดถือกายเป็นตัวตนยังชอบกว่า เพราะร่างกายนี้ยังตั้งได้ตั้งร้อยปี แต่ผู้ใดยดถือจิตว่าเป็นตัวตน หาชอบไม่
เพราะธรรมชาติของจิต ดวงหนึ่งเกิดขึ้น ดวงหนึ่งดับไป ตลอดทั้งกลางวันและกลางคืน

การที่เราเห็นการเกิดดับเพื่ออะไร ?

ที่เห็นอย่างนี้ เพื่อไม่ให้ยึดถือจิตนี้ว่าเป็นตัวเป็นตน  ดังนั้นการที่เราเห็นการเกิดดับ ก็เพื่อให้เข้าถึงธรรมชาติอย่างแท้จริง เมื่อเข้าถึง เห็นความจริงแล้ว จึงไม่ได้ไปเพลิดเพลิน ยึดถือว่าธรรมชาตินี้เป็นตัวตนของเรา

เมื่อเราเห็นความไม่เที่ยง เกิดและดับไป อวิชชาก็ดับทีละขณะๆ