ลังเล สงสัย

ศ.นพ.อนุชา อภิสารธนรักษ์ ถาม：

มีคนถามว่า เกิดความลังเลสงสัย
รู้สึกเหมือนมีสภาวธัมม์เกิดจริง
แต่ก็มีความคิดว่าจริงหรือเปล่า
พอดูจิตก็เหมือนถูกดึงกลับเข้ามา
ความสงสัยก็หายไป
สลับกันไปอย่างนี้ครับ

----------------

พระอาจารย์สุรพจน์ สัท์ธาธิโก ตอบ：

เห็นความสงสัยเกิดขึ้น
เห็นความสงสัยดับไป
ความลังเลสงสัย​ไม่ใช่ตัวเรา
แต่เป็นเครื่องกั้นจิตไม่ให้เกิดปัญญา
เหมือนน้ำไม่นิ่ง เห็นภาพใต้น้ำไม่ชัด

จัดการกับความสงสัย​ในการปฏิบัติ

1. ขณะฟัง​ ทุกครั้งที่ฟัง​
   ฟังด้วยหู​แล้ว​ค่อยๆ คลายลงมาที่จิต​
   แล้ว​สังเกตดู .. ต่างกันอย่างไร
   ข้างในที่จิต รู้สึกอย่างไร ?​
   สมอง รู้สึกเป็นอย่างไร ?​
   ฟังด้วยดี​ ก็เกิดปัญญา​บรรเทาความสงสัยได้ (สุตมยปัญญา)
2. คิดที่สมอง แล้วค่อยๆ คลายลงมา
   คิดใคร่ครวญอยู่ที่จิต
   คิดพิจารณา ใคร่ครวญด้วยดี ก็เกิดปัญญา​ตัดความสงสัยได้ (จินตามยปัญญา)​
   
3. เห็นการเกิดดับ​ภายนอก
   ค่อยๆคลายเข้าสู่ การเห็นเกิด-ดับที่จิตภายใน ปัญญาที่เกิดจากการปฏิบัติ
   เมื่อพิจารณาเห็นความจริงที่เกิดขึ้น
   เห็นการเกิดและดับไปสิ้นไปและเสื่อมไป
   จิตหลุดพ้น​เพราะไม่ยึดมั่น
   จะเป็นการตัดความสงสัย​อย่างเด็ดขาด​ในชีวิต ความตาย และเรื่องราวอันไม่มีวันจบ (ภาวนามยปัญญา)
   เหมือนน้ำนิ่งจะเห็นใต้น้ำได้ชัด​ว่ามีอะไร